30 srebrników. Donos w dziejach nowych i dawnych Karol Sauerland

Opis: Ksiand#261;and#380;ka 30 srebrników jest obszernym studium zjawiska donosu. Autor przeprowadza porównawczand#261; analizand#281; instytucji wspierajand#261;cych donosicielstwo w dwóch systemach totalitarnych: w Trzeciej Rzeszy i w Zwiand#261;zku Radzieckim oraz w krajach radzieckiej strefy wpand#322;ywów. Szczególnie obfite i dobrze przeanalizowane sand#261; przykand#322;ady z Polski - w polskim wydaniu potraktowane szerzej niand#380; w wydaniu niemieckim.Autor docieka istotnych motywacji oraz kulturowych i spoand#322;ecznych przesand#322;anek donosicielstwa. Analizuje zwiand#261;zki pomiand#281;dzy wspóand#322;czesna scenand#261; publicznand#261; z dominujand#261;cymi na niej mediami a nowymi formami donosu; rozwaand#380;a wreszcie zwiand#261;zki pomiand#281;dzy instytucjand#261; donosu a mediami i kulturand#261; masowand#261;. Kolejne uwagi dotyczand#261; polityki sterowania donosami: Zbieranie wszystkich moand#380;liwych informacji - wand#322;and#261;cznie z plotkand#261; i pogand#322;oskand#261; itd. stwarza efekt wszechwiedzy sand#322;uand#380;b. Mówi o ukrytych forma donosu - w literaturze, nauce. Zjawisko donosu wiand#261;and#380;e z wand#322;adzand#261; sand#322;owa pisanego. Omawia formy donoszenia (donos anonimowy, pogand#322;oska, recenzja), oraz pojand#281;cia szpiega i kolaboranta. Przywoand#322;uje znane koncepcje M. Foucault o totalnym obserwowaniu i kontrolowaniu jako cechach spoand#322;eczeand#324;stwa nowoand#380;ytnego i nowoand#380;ytnych systemów wand#322;adzy. Sauerland zarysowuje teand#380; niedand#322;ugand#261; stosunkowo historiand#281; poszanowania sfery prywatnoand#347;ci, którand#261; donos zawsze narusza. Ksiand#261;and#380;kand#281; koand#324;czy ciekawe nawiand#261;zanie do biblijnej historii Judasza (jego samobójstwa), która wiand#261;and#380;e siand#281; z ogólny problemem osand#261;dzenia i zadoand#347;and#263;uczynienia za donosicielstwo w licznych formach, jakie wyksztaand#322;ciand#322;y czasy totalitaryzmu. Rozliczanie donosicieli uwaand#380;a Sauerland za rzecz waand#380;nand#261; i formuand#322;uje bardzo interesujand#261;ca krytykand#281; polityki, jakiej w tej kwestii broniand#322; Adam Michnik - wybaczenie, którego domaga siand#281; Michnik, jest godnym propagowania aktem indywidualnym, lecz ujawnienie prawdy i ukaranie jest waand#380;nym i koniecznym aktem spoand#322;ecznym, bez którego nie ma praworzand#261;dnej demokracji. Autor wprowadza szereg poand#380;ytecznych rozróand#380;nieand#324; i definicji. Wnioski z porównania zjawisk donoszenie w dwóch systemach totalitarnych sand#261; przekonujand#261;ce, a ogólno-filozoficzne uwagi wiand#261;and#380;and#261;ce donosicielstwo z uniwersalnymi aspektami ludzkiej kondycji sand#261; trafne i oryginalne. To wielki krok naprzód w refleksji nad bolesnymi problemami moralno-historycznymi wspóand#322;czesnoand#347;ci. Ksiand#261;and#380;ka powinna siand#281; w Polsce ukazaand#263; przed laty. Jej publikacja band#281;dzie prawdziwym wydarzeniem wydawniczym w naszym kraju, w którym temat donosu jest nadal aktualny i pozostaje wciand#261;and#380; otwartand#261; sprawand#261; zarówno nauki, jak spoand#322;ecznego sumienia. Ze wzgland#281;du na walory poznawcze i wychowawcze winna byand#263; lekturand#261; obowiand#261;zkowand#261; na wydziaand#322;ach historii, politologii, socjologii, antropologii, filozofii, germanistyki, rusycystyki i in. Atrakcyjna band#281;dzie takand#380;e dla bardzo szerokiego grona czytelników. Dla mand#322;odego pokolenia powinna byand#263; wrand#281;cz lekturand#261; obowiand#261;zkowand#261; - tylko ciand#261;gand#322;e przypominanie o chorobie donosicielstwa w sand#322;uand#380;bie reand#380;imom moand#380;e chroniand#263; przed jej nawrotami.